Македонија денеска гласа на осмите локални избори од независноста. На вкупно 3.474 избирачки места во земјата, денес право на глас имаат 1.832.415 граѓани на првиот круг од осмите локални избори . Ден претходно, своето право на глас го остварија 2.162 затвореници , лица во домашен притвор , 8.848 болни и инвалиди , како и 442 жители на домови за стари лица .
Нема гласање од дијаспората на локалните избори , но граѓаните кои работат или живеат привремено во странство, доколку патуваат во земјава, можат да го остварат своето право на глас.
Гласачките места се отворени од 7:00 до 19:00 часот, а по нивното затворање ќе можат да гласаат само оние кои во тој момент се наоѓаат во објектот.
Кој има право да гласа?
Право на глас има секое лице запишано на Избирачкиот список , кое поседува важечка лична карта или пасош – вклучувајќи и документи за идентификација чиј рок на важење е истечен во периодот од 9 август (денот на распишување на изборите) до 19 октомври (денот на гласање).
Гласањето се спроведува лично и тајно. По пристигнувањето на гласачкото место, на граѓанинот му се проверуваат личните документи и тој го потпишува изводот од Избирачкиот список. Потоа, член на изборниот совет му го предава гласачкото ливче со печат.
Секој гласач гласа само еднаш, и покрај тоа што во истиот ден се гласа и за градоначалник и за Совет на општината. Гласачите во Скопје се гласа за градоначалник на Градот, совет на Град Скопје, како и градоначалник и Совет на општината во која живеат.
Постапка за гласање
Според упатствата на Државната изборна комисија (ДИК), гласачот мора да се пријави за гласање со документот за личната идентификација.
Доколку гласачот не е на избирачкиот список, изборниот совет му наложува да контактира со подрачната канцеларија на ДИК или да ја провери веб-страницата www.sec.mk/uvid-vo-izbirachki-spisok/ за да види дали и каде е регистриран.
Неписмените гласачи или лицата со физички попреченост го ставаат белегот од показалецот на десната страна на местото за потпис. Гласачот кој одбива да потпише не смее да гласа .
Гласањето се спроведува зад параван, при што бројот на кандидатот е заокружен со пенкало со сино мастило. Во случај на грешка, гласачот не добива ново гласачко ливче. Преклопеното гласачко ливче се става во кутијата за гласање и на гласачот не му е дозволено да го напушти гласачкото место со него.
Само еден гласач е дозволен на секое гласачко место, освен во случаи кога е потребна помош. За лицата со попреченост, изборниот совет мора да им овозможи влез и остварување на своето право на глас. Доколку не се придружувани, помошта ја обезбедуваат случајни лица во рамките на гласачкото место.
Забрани и правила
Семејното, групното или гласањето во име на друг е строго забрането. Кршењето на тајноста на гласањето претставува кривично дело, бидејќи Уставот го гарантира правото на тајност на гласањето. Членовите на изборните совети се должни да спречат секаков обид за манипулација.
Според законот, предвидени се казни за попречување на изборниот процес, купување гласови, уништување на изборен материјал или изборна измама .
Гласањето завршува во 19:00 часот. Во случај на прекин, може да има привремени прекини додека не се воспостави нормалност. Процесот може да биде прекинат и поради вонредни причини, како што се лошо време или недостаток на полициско обезбедување.
Во текот на денот на гласањето, употребата на телефони, камери или други уреди за фотографирање на гласачкото ливче е забранета. Лицата кои ќе го прекршат ова правило може да бидат отстранети од гласачкото место. Влегувањето во гласачкото место со оружје е забрането, освен за полициските службеници, кои можат да интервенираат само во случај на сериозно нарушување на редот.
Броење и резултати
По завршувањето на гласањето, изборните одбори ги доставуваат записниците и изборните материјали до Општинските изборни комисии (ОИК) во рок од пет часа. Овие комисии ги сумираат резултатите и ги доставуваат до ДИК.
ДИК ги објавува првите електронски резултати последователно, додека конечните резултати од записниците на ОИК се објавуваат во рок од 12 часа по завршувањето на гласањето.
Официјалните резултати се објавуваат во рок од 24 часа од денот кога стануваат конечни.
Жалби и правни постапки
Според Изборниот законик, секој политички субјект што учествува на изборите може да поднесе приговор до ДИК во врска со спроведувањето на процесот на гласање или броење гласови во рок од 48 часа по завршувањето на гласањето.
Комисијата има обврска, доколку е потребно, да ги потврди фактите преку докази, документи, сведоци или стручни мислења и да донесе одлука во рок од 72 часа од приемот на жалбата.
Против одлуката на Комисијата, подносителот на жалбата може да поднесе тужба до Управниот суд во рок од 24 часа , кој мора да одлучи во рок од 48 часа .
Гласачите кои сметаат дека нивното право на глас е повредено можат да поднесат приговор до Општинската изборна комисија во рок од 12 часа.
За гласање во странство, приговорот може да се поднесе директно до ДИК во рок од 24 часа, лично или преку овластен претставник.
Надлежните органи се должни да одлучат во рок од 2 до 4 часа, додека Управниот суд мора да одлучи во рок од 12 до 24 часа, во зависност од случајот.
Управниот суд ги разгледува жалбите на јавна седница, при што пет судии се избираат по пат на ждрепка, со претходно известување до јавноста, ДИК и Службениот весник.
Доколку во првиот круг не биде избран ниту еден кандидат, вториот круг од изборите ќе се одржи 14 дена подоцна, поточно на 2 ноември.