Кон крајот на мај, руските радари за рано предупредување беа погодени од неидентификувани проектили; тоа се украински беспилотни летала, тврди украинската воена разузнавачка агенција.
Не е јасно дали има некоја значителна штета, но од поголема важност било каде се наоѓа овој објект, кој е на околу 1.800 километри од украинската граница.
Во текот на 27 месеци откако Русија ја започна инвазијата, Украина напаѓа локации во Русија, најпрвин тивко и спорадично, а потоа смело и гласно, вклучувајќи упади преку границата на паравоени групи, како и спектакуларни напади со беспилотни летала на центарот на Москва, пишува редакцијата на Радио Слободна Европа (РСЕ) на англиски јазик.
Сепак, Украина негодува за ограничувањата што ја спречија да го користи својот арсенал обезбеден од Запад за посериозни напади во Русија: на воени полигони за обука, железници или складишта за оружје, на пример. Тринеделната офанзива во близина на Харков на североисток, која ја ослабна силата на украинските трупи, дополнително го зголеми нетрпеливоста.
Од 30 мај, тоа се промени, бидејќи Соединетите Држави им се приклучија на повеќе од десетина сојузници на НАТО за првпат сигнализирајќи дека ќе и дадат дозвола на Украина да гаѓа некои цели во самата Русија.
Промената на пристапот е ограничена по обем, дозволувајќи им на украинските сили да користат ракети со краток дострел од фрлачите или артилерија ХИМАРС за да погодат командни и контролни пунктови, складишта за оружје и други воени цели користени во офанзивата во Харков. На Украина и понатаму ќе и биде забрането да користи ракети земја-земја со поголем дострел познати како ATACMS против цели во Русија.
Американскиот претседател Џо Бајден „неодамна му наложи на својот тим да се погрижи Украина да користи оружје испорачано од САД за одбранбени операции во областа Харков, за да може Украина да возврати на руските сили кои напаѓаат или се подготвуваат за напад“, рече американскиот претставник за РСЕ . „Нашата политика за забрана на употреба на ATACMS или удари од долг дострел во Русија не е променета.
Промената во пристапот прв ја објави Политико.
„Украина има право да гаѓа цели во Русија“, рече Џек Ватлинг, истражувач во Кралскиот институт за Обединети услуги во Лондон, за време на подкаст на Фајненшл тајмс пред официјалното соопштение. „Таа е во војна со Русија, а Русија секојдневно погодува цели во Украина.
Но, тој рече дека прашањето за тоа каков вид оружје ќе и биде дозволено да користи Украина ќе направи значителна разлика. Хаубици што пукаат преку граница е едно, а друго се ракетите со долг дострел „Олуја Шадов“ или „Скалп“ или ракетите АТАКМС.
„Мислам дека ако само повлечеме јасна линија и кажеме „Удари во Русија? Не“. Тоа не е многу корисно“, рече тој. „Но, ние исто така треба да цениме дека постојат различни типови на штрајкови со користење на различни типови системи кои повторно носат многу различни ризици“.
Црвени линии
Русија претходно го предупреди Вашингтон дека снабдувањето на Украина со оружје со долг дострел ќе ги „пречекори црвените линии“. Но, и покрај тоа што испораките на оружје од Запад се зголемија и зачестија, Русија се воздржуваше од таргетирање на контингенти или магацини за оружје каде што тие би можеле да бидат сместени.
На прашањето за наводната промена во политиката на САД, портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, тврдеше дека Москва не знае ништо за тоа и сугерираше дека руската влада не го гледа тоа како значајна промена во статус кво.
„Добро е познато дека американското оружје веќе е употребено во обидите за гаѓање на руска територија“, рече Песков на 31 мај. „Доволно ни е да знаеме и тоа е многу истакнат доказ за нивото на вмешаност на САД во овој конфликт.
Со месеци, Украина со ентузијазам ангажираше цели на Крим, полуостровот на Црното Море што Русија го зазеде во 2014 година. Русија има значајни војници, авиони и опрема распоредени таму, а да не зборуваме за поморски бродови од Црноморската флота, кои до неодамна беа со седиште во пристаништето во Севастопол.
Кон крајот на април, Украина го искористи ATACMS, или воен тактички ракетен систем, за да го таргетира аеродромот во Џакој, Крим. Иако Украина доби верзија на ATACMS со помал дострел, нападот Јакои ја означи првата употреба на моделите со подолг дострел, кои беа тајно испорачани од САД месеци претходно.
Украина, исто така, користеше британско-француски ракети „Олуја сенка“ за цел на руските поморски објекти на Крим.
Бидејќи Соединетите Држави, како и поголемиот дел од меѓународната заедница, не ги признаваат руските претензии за Крим, имало малку или никакви ограничувања за Украина насочени кон локации на полуостровот.
Украинските сили со месеци се мачеа на бојното поле, делумно предизвикано од паузата во испораката на оружје од Соединетите држави поради внатрешно политички несогласувања во Вашингтон.
Нивните проблеми се продлабочија на 10 мај кога десетици илјади руски војници ја преминаа границата северно од градот Харков, отворајќи нова офанзива и принудувајќи ги украинските команданти да распоредат поискусни единици во регионот од други жаришта.
Промената на политиката „ќе и овозможи на Украина да ги таргетира руските трупи, особено цели со висока вредност како командни и контролни елементи, артилерија, логистика и единици за воздушна одбрана лоцирани на руска територија во близина на Харков и концентрирање или вежбање идни операции против Украина“, напиша тој. Мик Рајан, пензиониран генерал-мајор на австралиската армија во билтенот. „Ова е тип на оперативен удар, способност да се уништат руските воени сили пред да се заложат за борбени операции, што е од суштинско значење додека Украина ги обновува своите сили во 2024 година“.
Една од причините зошто Русија моментално ужива успех е нејзината доминација во воздухот. Русија можеше да користи млазни бомбардери со разурнувачки ефект, рече Јохан Норберг, висок аналитичар и експерт за руската војска во Шведската агенција за одбранбени истражувања FOI.
Украина не беше во можност да се повлече поради недостатокот на робусна противвоздушна одбрана како што се американските системи Patriot.
Со западното вооружување и способноста да ги нападне руските аеродроми, Украина треба да може да ја намали способноста на Русија за ефективно напаѓање со авиони, рече Норберг.
„Тие мора да се движат понатаму, што ги отежнува работите во однос на зачестеноста на летовите што можете да ги правите над Украина“, рече тој за РСЕ. „И тогаш военото образложение е јасно. Можев да најдам други аргументи, како што е напад на командни пунктови подлабоко во Русија или разни логистички центри. Но, мислам дека воздушната моќ е еден од најголемите проблеми на Украина во моментов“.
„Жаба за бавно готвење“
Не е сосема јасно што ја поттикна администрацијата на Бајден да ја промени својата политика. Државниот секретар Антони Блинкен, кој отпатува за Киев во април, наводно добил отрезнувачка оценка за способноста на украинската војска да ги брани позициите. Во Конгресот, пратениците од двете партии ја критикуваа Белата куќа за задржување на Украина.
Обраќајќи му се на Блинкен на сослушувањето на Комитетот за надворешни работи на Претставничкиот дом на 22 мај, републиканскиот претседател на Комитетот, Мајкл Мекејл, ја обвини администрацијата на Бајден, или поконкретно советникот за национална безбедност на Белата куќа, Џејк Саливан, за создавање „засолниште“ за руските сили преку границата.
Германија, која беше една од најколебливите членки на НАТО алијансата кога е во прашање западното оружје, на 31 мај сигнализираше дека се согласува со новата политика на САД. Украина во неколку наврати побара од Берлин крстаречката ракета Taurus KEPD-350.
Во текот на изминатите две недели, зголемен број членки на НАТО ја поддржаа поагресивната употреба на различни западни оружја за гаѓање цели во самата Русија.
„Сепак, во однос на оружјето што може да оперира на долги растојанија од стотици километри, сè уште постои неподготвеност од наша страна“, рече германскиот министер за одбрана Борис Писториус за време на посетата на Молдавија.
„Гледајќи каде сме денес, каде развиваме ракети, оклопни возила, што мислите, тоа немаше да биде можно пред две години. Но, сè се прави многу постепено“, рече Норберг. „Дали ова беше намерно, на некој начин, полека да се готви жабата и да не се премине никакви руски црвени линии, или само поради долготрајното одлучување на Запад, не знам.
Она што ја комплицира дискусијата е подготвеноста на Украина да нападне руски цели, цивилни или воени, сама, со сопствена технологија, најверојатно без одобрение од САД и НАТО. Нападот на радарот Воронеж-М во близина на градот Орск на 27 мај беше последниот пример.
Тоа наиде на критики од некои експерти за контрола на оружјето кои велат дека е потенцијално опасно Украина да гаѓа воени објекти кои се користат за нуклеарно одвраќање, а кои не се директно поврзани со конфликтот во Украина.